Албан харилцааны ёс зүй

Б.Гүндэгмаа автортай энэхүү ном нь хүмүүс хоорондын уламжлалт харилцааны ёс зүй албан хэргийн ертөнцөд хэрхэн боловсронгуй болж мөрдөгдөж байдаг тухай өгүүлжээ. Тодруулбал ажил хэргээ сайн явуулах алдар нэр амжилт ололт ашиг орлого олоход эелдэг соёлч боловсон байдал харилцааны ёс зүйг мөрдлөгө болгон сахих явдал чухал үүрэгтэй гэсэн үзлээр бичигджээ.

Ялдам байдлаар баялагт хүр, ялдам байж эс чадсан ч баялагт хүр гэсэн үгийг хаа нэгтээгээс тогтоогоод авчиж. Гэхдээ энэ үгээс илүүтэй энэ номонд дурдсан зөвлөмжүүдийг санаж явах нь хаа нэгтээ эвгүй байдалд орох, бүтэлгүйтэх, алдаа гаргахгүй байхад тус болно. Юутай ч гэсэн ялдам байдлаар баялагт хүрэхийг хүсвэл та энэ номыг олж уншаарай. Миний хувьд эндээс огт дуулж байгаагүй наад захын соёл заншил олныг мэдэж авсан бөгөөд өөрт хэрэгтэй зарим нэгээс энд тэмдэглэн үлдээлээ.

1. Энэ номыг уншиж байхад телевизээр Загалмайлсан эцэг гарч таарлаа л даа. Дүү Майкл Каролеон нь армийн хүн болох шийдвэрээ эцгийнхээ төрсөн өдрөөр хэлэх гэж байгааг дуулсан буржгар үст ах нь түүнийг зэмлэж байтал аав нь ангаас ирж хүмүүс шуугилдан үүдний өрөө уруу бужигнан алга болдог хэсэг байдаг даа. Өрөөнд ганцаараа үлдсэн өөрийнхөө шийдвэрт хатуу итгэлтэй байгаагаа илтгэсэн харцтай Майкл архитай хундагыг гуравны нэгээс нь өөрөөр хэлбэл дунд хэсгээс нь хуруугаараа өнгөцхөн барин уух нь үнэхээр гайхалтай харагдсан. Би яг ном уншиж суусан тэр ч бүү хэл “хундагыг шилбэнээс нь хэрэв шилбэгүй бол гуравны нэгээс нь өөрөөр хэлбэл дунд хэсгээс нь хуруугаараа өнгөцхөн барина” гэж уншиж суулаа. Зүгээрч нэг донжтой харагдах гэж хоосон хэлбэрдэж байгаа юм шиг санагдаагүй шүү.

2. Японы компаниуд “Манай байгууллага таны сайн сайхан амьдрах үүсвэр болсон цалинг өгдөг тул эргээд таны хувцаслалтанд шаардлага тавих эрхтэй. Учир нь таны хувцас манай компаний нүүр царайг харуулах хамгийн эхний баримт болно” гэж үзэж, ажилтануудаа хувцас солих, хадгалах өрөө зэргээр хангахыг чухалд үздэг байна.

3. Нэрийн хуудас дээр товчилсон үгс бичиж захидал төлөөлөх соёл гэж бий. Голцуу Франц хэлний үгсийн товчлолыг дэлхий даяар бичиж заншсан бөгөөд жишээ нь:

p.p (pour presenter) нь танилцуулах гэсэн утгатай бөгөөд хүмүүсийг хооронд нь танилцуулахад зуучилж буй хүн өөрийн нэрийн хуудсанд бичиж өгдөг.

p.f (pour feliciter) – аз жаргал хүсье, баяр хүргье

p.r (pour remercier) – талархал илэрхийлье

p.c (pour condoler) – эмгэнэл илэрхийлье

p.p.p (pour prendre part) – эмгэнэл илэрхийлж, туслахад бэлэн байгаагаа илэрхийлье

p.p.c (pour prendre conge) – уучлал хүсэх (уулзаж чадалгүй явах тохиолдолд гм)

p.f.n.a (pour feliciter nouvel an) – шинэ жилийн баяр хүргэн аз жаргал эрүүл энхийг хүсэж байна.

p.p, p.p.c, pr гэж бичсэн нэрийн хуудсанд хариу бичдэггүй.

p.c, p.p.p, p.f гэсэн бичигтэй нэрийн хуудсанд өөрийн нэрийн хуудсан дээр “баярлалаа” буюу p.r гэж бичиж өгнө.

Мөн заавал товчилж бичилгүй баяр хүргье гэх мэтээр жижиг өгүүлбэрээр бичээд өгч болно. Эдгээр бичлэгүүдийг нэрийн хуудасны зүүн доод талд нь бичдэг.

Хүнд бэлэг өгөх соёлоос авахуулаад, хаана ямар цаг хугацаанд хүнийг хэрхэн магтахад илүү таатай байдаг тухай, архи тамхи хэрэглэх, ширээнд суух, машин тэрэг жолоодох, тэр ч бүү хэл эмэгтэйчүүд өөрийн өгзөгний хэлбэрээс хамааран ямар гутал сонгох талаар хүртэл энд байна. Сонирхолтой мэдүүштэй зүйлээр дүүрэн даруухан боловч “том” ном.