Дээд суртахуун

Magna moralia гэдэг энэ номыг яагаад ч юм уншмаар бодогдоод болоогүй юм. Номын дэлгүүрт хоёр ч удаа авах уу байх уу гэж эргэлзсэний эцэст МЭӨ 384-322 оны хооронд амьдарч байсан энэ хүн юу боддог байсан тухай мэдэж авахаар шийдсэн юм. Гайхалтай. Дарвины онолоор бол өдий олон жил хөгжиж байгаа хүний тархи энд өгүүлсэн зүйлсийн дайны сэтгэдэг болчихмоор ч юм шиг... Дарвин сод хүмүүсийн тухай тайлбарласан байдаг болов уу яадаг бол. Ямарч байсан Аристотель аль ч талаараа надаас олон дахин илүү хүн байжээ гэсэн. :D

Илүү нарийн тайлбар өгч ч чадахгүй тул номноос хэд хэдэн хэсгийг хуулаад биччихье.

... Эрхэм сайн хүн гэж байдаг, олиггүй муу хүн гэж байдаг, үүний завсар хүн чанарын дундчууд буй, иймд эдгээрийг ялгаж салгаж сурах хэрэгтэй, хүний зөвхөн үйл ажлаар нь л таньж болно, сайхан үг, сүрхий амлалт, сүржин яриа худал байж болно, олон хүн дотоод сэтгэлээ нууж явдаг...

... Ухаандаа, хүн хөрөнгө хогшилоо алдахаас айдаг. Энэ нь аймхай хулчгар зан мөн үү? Хэрэв тэр ийм юмнаас айхгүй байгаа бол эр зоригтон мөн үү? Эсхүл эдгээрийн алийг нь ч хэлж болохгүй юм уу? Хэрэв хүн өвчин тусахаас айх эмээх юм уу, сэтгэлээр унахаас айж эмээхийг хулчгар гэх юм уу, тоомжиргүй байвал эр зоригтон гэж нотлох аргагүй. Ингэхээр эр зориг гэдэг тийм аюухуй юм уу, эсхүл тийм тоомсоргүй хөнгөн гоомой явдалд байдаггүй. Бас аянга цахилгаан, эсхүл хүнээс хэт давсан аймшигтай ямар нэгэн зүйлээс айхгүй байгаа хүнийг ч эр зоригтон гэхгүй. Тийм хүн бол эр зоригтон бус ямар нэгэн сагсуу амьтан мөн.

Ингэхлээр, эр зориг бол хүн гэдэг амьтанд нийцсэн тэр л афухуй, тэр л зүрхтэй үйлдэлд илрэн гардаг. Юу гэвэл олонхи нь, эсхүл бүгдээрээ айн эмээдэг тийм юмсын дунд зүрх зоригтой байгаа тэр хүн л зоригтон юм... Цааш нь яг ямар хүнийг зоригтой хүн гэдэг талаар дэлгэрэнгүй тайлбарласан нь их сонирхолтой. Туршлага эр зоригтой байхад нөлөөлдөг бол тэр эр зориг нь үнэхээр цэвэр эр зориг биш гэх мэт...

...Үнэндээ бол бусдаар хайрлуулж явсанаас өөрөө хайрлаж явах нь дээр бөлгөө. Учир нь хайрлах гэдэг нь цэнгэл өгдөг ямар нэгэн үйлдэл, сайн сайхан мөн, харин хайрлуулах гэдэг нь хайрлагдаж буй тэр хүндээ ямар ч үйл ажиллагааг өгдөөн буй болгодоггүй. Цаашилбал, танигдах зүйл болж байснаас таньж байх нь дээр, юу гэвэл, амьгүй бодис ч гэсэн танигдах шинж чанартай, харин таьж мэдэх, хайрлаж итгэх гэдэг амьд юманд байна. Бас цаашилбал, хайр хүлээж хэнэггүй сууснаас харин өөрөө буян үйлдсэн нь дээр. Хайрлаж итгэсэн хүн хайртай дуртай байгаагаасаа болж буянтай зүйл хийдэг, хайрлуулсан нь хайрлуулж байгаагийнхаа улмаас хэнэггүй суудаг.

Зуу гаруй хуудастай нимгээн энэ номыг хүн болох хүсэлтэй хүмүүст санал болгож байна.