Бидний Шүтээн.

Гоё зураг байгааз? Гэхдээ магтахаа байз хүлээ...
Саяхан телевизээр хөтлөгч Равдангийн нэг нэвтрүүлэг гарч байна. Мухар сүсэг болон Бодь мөрийн зэрэг номны тухай.

Буддын шашинтай гэх боловч бид хэрхэн гажуудуулж ойлгодог талаар, бид язгуураасаа Буддын шашиныг шүттэг байгаагүй ч 15, 16-р зууны орчмоос хүчтэй шүтэн ахуй амьдрал зан заншилд нэвт шингэн бараг л монголоос үүсэлтэй мэт болтлоо өөриймшүүлэн шүтжээ.
Гэхдээ нэг анхаарах зүйл байгааг Равдан сэтгүүлч надад ойлгуулах гэсэн хэрэг тэр юу хэмээвээс.
Буддын шашин хэрхэн Монголчуудын гол шүтээн болж ирсэн тухай.
Улс төрийн нөлөөлөл талаас нь олон хүн энэ талаар бичсээн. Харин цэвэр шашин шүтлэг талаас Будда юу номлодог талаар бидний өвөө эмээ аав ээж мэддэг билүү. Мэгмэд зээвий дэрчин жанрайсэг дэмэд чинбуу... тай ойролцоо хэдэн мэгзэм тарниас хэтрэхгүй л болов уу.
Буддын шашин Энэтхэгээс Төвдөд ирэхдээ бас л одоогийн бидний мухараар сүсэглэдэг хэлбэрээр тарни далд хүчинд итгэх байдлаар дэлгэрсэн бөгөөд Хожим Богд Зонхов “жинхэнэ” Буддын шашин юуг номлон сургадаг тухай судлаад бурханы сургаалийг Төвдөд дэлгэрүүлж. Тэр цагаас хойш Зонховын заасныг баримтлагч лам хуврагууд шар малгай өмсөн бусдаасаа ялгарах болсон гэнэ. Энэ нь хожим Шарын гэх урсгалын эх үндэс болсон гэж ихэнх судлаачид санал нэгджээ.
Монголд энэ Шар малгайтны хэлбэр илүү дэлгэрсэн бөгөөд Шарын шашин гэж нэрлэгддэг болтолоо “томорсон” байх юм. Гэхдээ бас л хэлний барьераас болоод нөгөө Төвдөд дэлгэрсэн хэлбэртэй төстэйгөөр хий хоосон тарни цээжлэн мухраар сүсэглэн шинжлэх ухаанч бус аргаар шүтээд дасчихжээ. Алберт Эйнштэйн:
-Шинжлэх ухаанч шашин гэж байдаг бол тэр нь Буддын шашин юм гэсэн гэнэлээшд уул нь. Гэтэл бид яав.
Дээр өгүүлсэн нэвтрүүлгээр нэг нөхөр, үнэндээ баригдсан хулгайч бололтой. Цагдаа ах асууж байна. Чи хулгай хийчээд дараа нь яасан? Хулгайч эр:
-Гандан гарч хийморийн сан тавиулсан. Цагдаа:
-Яаж байгаа чинь тэрэв? Хулгайч:
-Баригдахгүй байх гэж хийморийн сан тавиулсан.
Энэ чинь одоо юу вэ. Би лав тачигнатал инээж аваад дараа нь Равдан сэтгүүлчид “загнуулав”. Равдан:
-Бид чинь хэнийгээ шоолж байгаа хэрэг вэ. Буруу сурталаар шүтэх болсон маань бид бүгдээс өөрсдөөс минь л болж. Яагаад хэмээвээс танд ганданд хийморийн сан бус Хамаг амьтаны тусын тулд хэмээгч Буддын сургаалийг яриад өгье гэвэл та аягүй л бол Хийморийн санг нь илүүд үзнэ. Яагаад гэвэл Хийморийн сан чинь “баригдахгүй” байхад чинь хэрэгтэйм чинь...
Күү ер дөө. Ингэж ч шүтэх гэж. Дээрх зураг бүүр инээдэмтэй нь.
Чингис хаан маань Тангад улсыг дайлаар яваад Тэнгэрт заларчихсан. “бурхан болох” гэдэг үгийг энд зориуд хэрэглэсэнгүй. Гэтэл нөгөө Тангад улсынх нь Шүтлэгт өөрийг нь “хольчихсон” байна бус уу. Түүх үл мэдэгч өчүүхэн надад тийм л харагдаад байна.

Бас нэгэн зүйл монгол улсын үндсэн хуульд Монгол улс бүх шашинг тэгш үзнэ гэсэн үзэл хандлага байдаггүйсэн биш билүү. Тэгвэл энэ зураг нөгөө Орвелийн Animal Farm дээр гардаг шиг зарим амьтан бусдаасаа илүү тэгш эрхтэй гэсэнтэй яаг таарчихсан юм биш үү.

Хм.. Аав, ээж, эмээ, өвөөгийнхөө шүтээн шашинаар баахан шүүмжилчихлээ. За тэрч бага хэрэг харин Эзэн Чингисээ л “гажуудуулж” шүтэх дээрээ тулчихгүй юмсан даа Хөх Ттэнгэр...